Міжнародная платформа па прыцягненні да адказнасці для Беларусі (IAPB) апублікавала практычны дапаможнік "Падыход, арыентаваны на пацярпелых, да дакументавання ў мэтах прыцягнення да крымінальнай адказнасці".
Разам з дакументатарамі "Вясны" і эксперткай REDRESS Кацяй Равінскай тлумачым, што гэта такое і чаму было важна стварыць такі дакумент цяпер.
Што сабой уяўляе дапаможнік? Дакумент уяўляе сабой практычны дапаможнік, кожны артыкул якога прысвечаны пэўнаму этапу працэсу дакументацыі — пачынаючы з першага кантакту арганізацыі з пацярпелым. Ён у тым ліку змяшчае ў сабе галоўныя прынцыпы працы з людзьмі: напрыклад, правіла не нашкодзіць кліенту, абараніць яго інтарэсы, забяспечваць правілы бяспекі і гэтак далей. |
Чаму яго напісалі? З 2020 года не было адзінага метадалагічнага дакумента, які апісвае працэс дакументавання. Для працы праваабаронцам было неабходна збіраць інфармацыю з розных крыніц. Таму дапаможнік паўстаў з разумення: праца з пацярпелымі, якія ўдзельнічаюць у дакументацыі катаванняў ды іншых парушэнняў правоў чалавека, павінна быць заснаваная на пэўным падыходзе. Яна мусіць быць траўмаарыентаванай, улічваць іх патрэбы і пашыраць магчымасці ўдзелу ў працэсах правасуддзя. Гэта і называецца падыходам, арыентаваным на пацярпелых. |
Хто браў удзел у напісанні правілаў? Стварэнне дапаможніка — сумесная праца супрацоўнікаў арганізацый, якія ўваходзяць у склад Міжнароднай платформы па расследаванні катаванняў у Беларусі. Платформа правяла кансультацыі з экспертамі з арганізацый грамадзянскай супольнасці, механізмаў ААН і акадэмічнай супольнасці, каб сабраць лепшыя практыкі і цяжкасці, што ўзнікаюць у гэтай працы. |
Якая праца "Вясны" была карысная ў час стварэння дакумента? Дапаможнік стваралаўся на аснове лепшых практык, якіх "Вясна" і Міжнародны камітэт прытрымліваліся пяць гадоў, якія арганізацыі працуюць у дакументаванні. Практыка складалася з досведу ўзаемадзеяння праваабаронцаў з пацярпелымі і кансультацый з рознымі экспертамі, якія дапамагалі выбудоўваць гэтую працу. Перш за ўсё — гэта праца з інфармаваннем сведак аб іх правах, магчымасцях у адвакацыі. Таксама "Вясна" прыўнесла ў кіраўніцтва свой досвед псіхасацыяльнай падтрымкі людзей, які назапасіўся і ўдасканаліўся за апошнія пяць гадоў працы. Усё гэта і пераўтварылі ў Прынцыпы. |
Як дапаможнік будзе выкарыстоўвацца? Гэты практычны дапаможнік можа выкарыстоўвацца арганізацыямі грамадзянскай супольнасці, праваабаронцамі, якія ў сваёй працы імкнуцца прытрымлівацца прынцыпаў, арыентаваных на пацярпелых. У тым ліку — і супрацоўнікамі "Вясны", каб зверыцца ў сваёй працы з прынцыпамі. Акрамя таго, дапаможнік таксама адрасаваны і пацярпелым, што хочуць лепш зразумець прынцыпы працы праваабаронцаў. |