Камітэт абароны журналістаў: «Улады Беларусі павінны спыніць атаку на незалежныя СМІ»

На фота: патруль міліцыі ў Мінску 25 сакавіка 2021 года

Стакгольм, 15 ліпеня 2021 года

Улады Беларусі павінны спыніць атаку на незалежныя СМІ і арганізацыі па абароне свабоды слова, зняць абвінавачванні з журналістаў за іх працу і вызваліць іх з турмаў, заявіў 15 ліпеня 2021 года Камітэт абароны журналістаў.

Учора раніцай (14 ліпеня) беларускія праваахоўнікі зрабілі атаку на менскі офіс Беларускай асацыяцыі журналістаў (БАЖ), паведамляюць навіны і намеснік дырэктара БАЖ Алег Агееў, які размаўляў з CPJ у тэлефонным інтэрв'ю.

На мінулым тыдні CPJ зафіксавала рэйды праваахоўных органаў як мінімум у тры СМІ і арышты як мінімум сямі журналістаў. Ад таго моманту сілавікі правялі ператрусы ў офісах яшчэ як мінімум чатырох СМІ і пераследавалі больш за 20 журналістаў, паведамляецца ў паведамленнях навін і інфармацыі, апублікаванай на сайце БАЖ і ў іх канале Telegram.

Як зафіксаваў CPJ, пасля таго, як па краіне пракаціліся жнівенскія пратэсты, беларускія ўлады неаднаразова жорстка пераследвалі прэсу. На сустрэчы з прэзідэнтам Расіі Уладзімірам Пуціным у Санкт-Пецярбургу 13 ліпеня Лукашэнка заявіў, што ўлады актыўна пераследуюць арганізацыі грамадзянскай супольнасці «і так званыя заходнія СМІ», паведамляецца ў навінах.

«Бязлітасныя налёты на незалежных журналістаў і інфармацыйныя выданні ў Беларусі дэманструюць, што прэзідэнт Аляксандр Лукашэнка мае намер цалкам задушыць крытычныя рэпартажы», - заявіў у Нью-Ёрку намеснік выканаўчага дырэктара CPJ Роберт Махоні. «Беларускія ўлады павінны спыніць гэтую кампанію рэпрэсій, неадкладна вызваліць усіх журналістаў, якія знаходзяцца пад вартай, і спыніць пераслед прадстаўнікоў прэсы».

Алег Агееў паведаміў CPJ, што адзін з супрацоўнікаў БАЖ прыбыў учора ў 10 гадзін раніцы ў офіс асацыяцыі і знайшоў зламаны замок у дзвярах; да дзвярэй была прымацаваная шыльда з заявай МУС аб тым, што ў офіс нікога не пускаюць.

Паводле яго слоў, ніхто з супрацоўнікаў БАЖ не вярнуўся ў памяшканне, баючыся магчымага арышту. Улады не раскрываюць ніякай інфармацыі пра прычыны рэйду. Агееў сказаў, што не ведае, ці захапіла міліцыя што-небудзь з офіса.

Агееў дадаў, што падчас ператрусу не прысутнічалі прадстаўнікі БАЖ і кампаніі, якая валодае будынкам, як таго патрабуе заканадаўства, і Асацыяцыя мае намер накіраваць скаргу ў Следчы камітэт Беларусі.

Таксама ўчора, паводле паведамленняў навін, улады правялі ператрусы прынамсі ў 15 іншых арганізацыях грамадзянскай супольнасці, у тым ліку ў беларускім ПЭН-цэнтры, мясцовым аддзяленні міжнароднай арганізацыі абароны свабоды слова.

9 ліпеня супрацоўнікі праваахоўных органаў учынілі ператрус у рэдакцыі незалежнага навінавага сайта «Моцныя навіны» ў горадзе Гомелі на паўднёвым усходзе Беларусі; у незалежнай газеце «Ганцавіцкі час», горад Ганцавічы; і ў офісе незалежнага навінавага сайта «Інформ-прагулка» ў Лунінцы, а таксама канфіскавана абсталяванне і дакументы, паведамляюць БАЖ і паведамленні ў Telegram «Моцных навінаў».

У гэты дзень супрацоўнікі праваахоўных органаў таксама правялі ператрусы ў кватэрах і канфіскавалі абсталяванне і дакументы прынамсі ў 17 журналістаў і работнікаў СМІ.

[…]

Агееў заявіў CPJ, што ніводнаму з журналістаў, у якіх быў ператрус 13 ліпеня, афіцыйна не прад'яўлена абвінавачанне ў якіх-небудзь злачынствах.

Таксама 13 ліпеня міліцыя правяла ператрус у доме бухгалтара «Моцных навінаў» Ганны Стрэльчанкі, забрала абсталяванне і дакументы і адвезла яе ў мясцовы аддзел міліцыі для допыту, пасля чаго адпусціла без прад'яўлення абвінавачвання, паведамляюць тыя ж крыніцы і Агееў. Сёння выданне абвясціла, што на іх сайце ўзніклі тэхнічныя праблемы.

Чацвёра з людзей, арыштаваных падчас ператрусаў, якія зафіксаваў Камітэт абароны журналістаў 8 ліпеня, - Ягор Марціновіч, галоўны рэдактар ​​незалежнай газеты «Наша Ніва»; дырэктар па маркетынгу Андрэй Скурко; Андрэй Дынько, а таксама галоўны рэдактар ​​афіцыйнага выдання «Наша гісторыя», Вольга Раковіч - застаюцца пад вартай, паведамляе БАЖ і навіны, у якіх гаворыцца, што ім прад'яўлена абвінавачанне ў арганізацыі альбо ўдзеле ў акцыях, якія груба парушаюць грамадскі парадак. Рэдакцыя «Нашай Нівы» пераехала за межы краіны і працягвае выходзіць у Інтэрнэце. Супрацоўнікі міліцыі збілі Марціновіча падчас арышту, прычыніўшы яму чэрапна-мазгавую траўму.

Раней, у лютым 2021 года, міліцыя правяла ператрус у офісе БАЖ у межах расследавання меркаваных парушэнняў грамадскага парадку, што ў той час зафіксаваў CPJ, і Агееў заявіў, што, верагодна, учорашні ператрус быў часткай аналагічнага расследавання.

Асуджаным за парушэнне парадку па крымінальным кодэксе Беларусі можа пагражаць да трох гадоў пазбаўлення волі. Пакуль застаецца незразумелым, ці прад'яўленыя абвінавачванні па гэтым артыкуле каму-небудзь з супрацоўнікаў асацыяцыі, сказаў Агееў.

Агееў ахарактарызаваў рэйд у офіс БАЖ як «бессэнсоўны», бо ўлады ўжо маюць доступ практычна да ўсіх дакументаў Асацыяцыі пасля лютаўскага рэйду і патрабавання Міністэрства юстыцыі ў чэрвені перадаць для праверкі тысячы дакументаў за 2018 год.

Агееў заявіў CPJ, што Міністэрства юстыцыі паведаміла сёння БАЖ, што па выніках праверкі яму было вынесена «папярэджанне», і два папярэджанні на працягу года могуць прывесці да скасавання рэгістрацыі арганізацыі.

Асобна, паводле паведамленняў, сёння ўлады працягнулі ўтрыманне пад вартай 15 супрацоўнікаў незалежнага навінавага сайта Tut.by. У маі міліцыя Мінска арыштавала больш за дзясятак супрацоўнікаў Tut.by у рамках расследавання меркаванага ўхілення ад выплаты падаткаў, як на той момант было зафіксавана CPJ.

CPJ запытала па электроннай пошце каментар Следчага камітэта Беларусі і Міністэрства ўнутраных спраў, але адказаў не атрымала.

Заява цалкам (на англійскай мове) на сайце Камітэта абароны журналістаў

Пераклад на беларускую мову Беларускага дома правоў чалавека.