Заява аб прызнанні сямі чалавек палітычнымі зняволенымі (Марына Луц і іншыя)

Заява праваабарончай супольнасці Беларусі

30 чэрвеня 2025 г.

Мы, прадстаўнікі праваабарончай супольнасці Беларусі, зноў адзначаем, што прыцягненне да крымінальнай адказнасці за распальванне іншай сацыяльнай варожасці або варажнечы (арт. 130 КК) органамі следства і судамі ажыццяўляецца выбарачна і дыскрымінацыйна — выключна дзеля абароны інстытутаў улады. У спалучэнні з іншымі палітычна матываванымі абвінавачваннямі гэта сведчыць аб адвольным ужыванні нормы. Вылучэнне прадстаўнікоў улады, супрацоўнікаў праваахоўных органаў, вайскоўцаў і іншых службоўцаў у якасці "сацыяльных груп", якія маюць патрэбу ў дадатковай абароне, мы лічым неабгрунтаваным.

Мы настойваем на недапушчальнасці ўжывання закона, які абараняе прадстаўнікоў улады, праваахоўнікаў і суддзяў ад пагроз у сувязі з выкананнем імі службовых абавязкаў, для пакарання грамадзян, якія выказаліся ў сувязі з відавочнымі парушэннямі Канстытуцыі і закона з боку дзяржаўных інстытутаў, а таксама ў сувязі з удзелам прадстаўнікоў улады, пракурораў і суддзяў у працэсе катаванняў і стварэнні атмасферы беспакаранасці за катаванні і іншыя грубыя парушэнні правоў чалавека, якія часта маюць прыкметы злачынстваў супраць чалавечнасці.

Нам вядома пра асуджэнне:

Марыны Луц па арт. 130 КК да пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Крысціны Лапкоўскай па арт. 130 і 342 КК за ўдзел у вулічных пратэстах да пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Арцёма Кухаронка па арт. 130 і 361 КК за заклікі да санкцый, па арт. 368 КК за абразу А. Лукашэнкі, па арт. 361-1 і 361-4 КК за стварэнне экстрэмісцкага фарміравання (ці ўдзел у ім) і садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці да пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Аляксандра Баркуна па арт. 130 і 361 КК – за заклікі да санкцый да пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Ганны Папай па арт. 130, 361 і 342 КК да пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Івана Каваленкі па арт. 130 і 361 КК да пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі;

Івана Качанова па арт. 130 і 342 КК да пяці гадоў пазбаўлення волі ў папраўчай калоніі.

Ацэньваючы ўсе названыя выпадкі, мы прыходзім да высновы аб наяўнасці ў кожным з іх палітычнага матыву пераследу.

У адпаведнасці з Кіраўніцтвам па вызначэнні паняцця "палітычны зняволены", палітычным зняволеным з'яўляецца асоба, пазбаўленая волі, калі пры наяўнасці палітычных матываў пераследу мае месца хаця б адзін з наступных фактараў:

а) пазбаўленне волі адбылося з парушэннем права на справядлівае судовае разбіральніцтва або іншых правоў і свабод, гарантаваных Пактам ці Еўрапейскай канвенцыяй аб абароне правоў чалавека і асноўных свабод;
d) асоба была пазбаўлена волі выбарачна ў параўнанні з іншымі асобамі.

Мы, прадстаўнікі беларускай праваабарончай супольнасці, заяўляем, што далейшае пазбаўленне волі Марыны Луц, Крысціны Лапкоўскай, Арцёма Кухаронка, Аляксандра Баркуна, Ганны Папай, Івана Каваленкі, Івана Качанова з'яўляецца палітычна матываваным, а яны самі – палітычнымі зняволенымі.

У сувязі з гэтым мы патрабуем ад уладаў Беларусі:

• перагледзець вынесеныя прысуды і меры стрымання ў дачыненні да названых палітзняволеных з захаваннем права на справядлівае судовае разбіральніцтва і ліквідацыяй фактараў, што паўплывалі на кваліфікацыю дзеянняў, від і памер пакарання;

• вызваліць названых палітзняволеных, замяніўшы ім меры стрымання на іншыя, якія забяспечваюць іх з’яўленне ў суд;

• неадкладна вызваліць усіх палітычных зняволеных, перагледзець палітычна матываваныя прысуды і спыніць палітычныя рэпрэсіі супраць грамадзян краіны.

Праваабарончы цэнтр "Вясна";

Прававая ініцыятыва;

Lawtrend;

Беларускі ПЭН;

Беларускі Хельсінкскі камітэт;

Respect-Protect-Fulfill.