Агляд «Вясны». Сітуацыя з правамі чалавека ў Беларусі ў лістападзе 2025 года

Аналітычны агляд "Вясны" стану правоў чалавека ў Беларусі ў лістападзе 2025 года.

Коратка:

• У Беларусі па-ранейшаму захоўваецца цяжкая сітуацыя з правамі чалавека: працягваюцца рэпрэсіі ў дачыненні да іншадумцаў, удзельнікаў пратэсных ініцыятыў, журналістаў і праваабаронцаў;

• нягледзячы на імкненне ўладаў схаваць маштаб крымінальных і адміністрацыйных рэпрэсій, у ПЦ "Вясна" працягваюць паступаць дадзеныя аб затрыманнях і пераследзе на палітычнай падставе: "Вясне" вядома пра больш чым 7 840 асуджаных (у тым ліку 37 накіраваных на прымусовае псіхіятрычнае лячэнне) па палітычна матываваных крымінальных справах з 2020 года;

• Колькасць палітвязняў застаецца крытычна высокай: на канец лістапада 2025 года ў Беларусі ў месцах пазбаўлення волі знаходзіліся 1 222 палітвязні (з іх 199 – жанчыны), за месяц палітвязнямі прызнаныя 33 чалавекі. Агулам з траўня 2020 года рашэнні аб прызнанні палітвязнямі прымаліся ў дачыненні да 4 288 чалавек. 3 066 чалавек, з якіх 623 – жанчыны, ужо знаходзяцца на волі ў сувязі з адбыццём тэрміну, вызваленнем ад пакарання або ў сувязі са зменай меры стрымання;

• сябры ПЦ "Вясна": лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру Алесь Бяляцкі, Валянцін Стэфановіч, Уладзімір Лабковіч, Марыя Рабкова, а таксама праваабаронца Наста Лойка, асуджаныя да пазбаўлення волі, утрымліваюцца ў зняволенні;

• падвяргаюцца рэпрэсіям журналісты, супрацоўнікі СМІ і блогеры;

• працягваюцца адвольныя затрыманні грамадзян за рэалізацыю сваіх грамадзянскіх правоў; у лістападзе 2025 года "Вясна" зафіксавала больш за 50 выпадкаў палітычна матываваных рэпрэсій (у тым ліку затрыманні, ператрусы і г.д.), якія вынікаюць з крымінальнага і адміністрацыйнага пераследу.

• праваабаронцы працягваюць сістэматычна фіксаваць выпадкі прымянення катаванняў і іншых формаў недапушчальнага абыходжання пры расследаванні палітычна матываваных спраў, а таксама пры выкананні пакаранняў па такіх справах – як крымінальных, так і адміністрацыйных;

• свабода сходаў і выказвання меркаванняў рэгулярна падвяргаецца нападам уладаў: за ўдзел у пратэстах 2020 года людзей працягваюць прыцягваць да крымінальнай адказнасці, у тым ліку ў новым фармаце, улады пашыраюць абмежаванні на атрыманне і распаўсюд інфармацыі;

• рэгулярна папаўняюцца спісы "экстрэмістаў" і "тэрарыстаў", "экстрэмісцкіх" фармаванняў і інфармацыйнай прадукцыі, закладваючы аснову для працягу дзяржаўнага тэрору і рэпрэсій.

Палітычна матываваны пераслед і палітвязні

Агулам з 2020 года мінімум 9 185 чалавек сутыкнуліся з крымінальным пераследам па палітычных матывах. У дачыненні да не менш за 7 840 чалавек былі вынесеныя палітычна матываваныя прысуды.

За лістапад праваабаронцы прызналі палітвязнямі 33 чалавекі.  Колькасць палітычных зняволеных на канец месяца склала 1 222 чалавекі. Агульная колькасць палітвязняў працягвае заставацца на нязменна высокім узроўні, нягледзячы на вызваленне людзей па заканчэнні тэрміну зняволення, змены меры стрымання пасля суда і памілавання больш за 400 чалавек з ліпеня 2024 года. Гэта стала вынікам высокага ўзроўню крымінальных рэпрэсій у дачыненні да іншадумцаў і пратэстоўцаў.

Працягваюць утрымлівацца ў зняволенні праваабаронцы "Вясны": лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру Алесь Бяляцкі, а таксама Валянцін Стэфановіч, Уладзімір Лабковіч, Марфа Рабкова. Працягвае знаходзіцца ў няволі Наста Лойка, праваабаронца Human Constanta.

20 лістапада стала вядома пра памілаванне Генрыха Акалатовіча і Анджэя Юхневіча, якіх асудзілі на вялікія тэрміны. Гэта адбылося дзякуючы візіту ў Беларусь высокага прадстаўніка Папы Рымскага Льва XIV кардынала Клаўдыё Гуджэроцці ў кастрычніку 2025 года, піша "Catholik.by". Вядома, што пасля вызвалення яны выехалі ў Ватыкан.

22 лістапада стала вядома аб вызваленні 31 грамадзяніна Украіны з перадачай іх уладам Украіны. Сярод іх – не менш за чатыры палітвязняў: Марыя Місюк, Міхаіл Сталярчук, Лідзія Грук і Аляксандр Катовіч. 

Па стане на 4 лістапада 2025 года праваабаронцам вядома пра не менш чым 182 палітвязні ў асабліва ўразлівым становішчы, несумяшчальным са знаходжаннем у няволі: з цяжкімі захворваннямі (66 чалавек), шматдзетных, з сямейнымі цяжкасцямі або на прымусовым псіхіятрычным лячэнні. Таксама ў гэтую колькасць уваходзяць палітвязні, якія дыскрымінуюцца па розных падставах: знаходзяцца ў стане інкамунікада, не выходзяць з-за кратаў, нават нягледзячы на тое, што першапачатковы тэрмін іх пакарання скончыўся.

У рэжыме інкамунікада, без сувязі са знешнім светам, працягваюць знаходзіцца як мінімум пяць палітвязняў: Мікалай Статкевіч, Марыя Калеснікава, Максім Знак, Віктар Бабарыка, Уладзімір Кніга. Праваабаронцы заклікаюць неадкладна спыніць ізаляцыю і забяспечыць палітвязням доступ да адвакатаў і сувязь са сваякамі.

У дачыненні да палітвязняў улады па-ранейшаму ўжываюць шырокі спектр дыскрымінацыйных захадаў: ім адвольна падаўжаюць тэрмін пазбаўлення волі, утрымліваюць у бесчалавечных умовах у ШІЗА за надуманыя або нязначныя парушэнні, адпраўляюць на больш строгі рэжым утрымання; палітвязні максімальна абмежаваныя ў спатканнях (у тым ліку з адвакатам), тэлефонных перамовах і перапісцы, атрыманні перадач.

Так, стала вядома аб тым, што ў Бабруйску 8 кастрычніка адбыўся суд над палітвязнем актывістам анархісцкага руху Паўлам Шпетным. Яго прызналі вінаватым паводле ч. 2 арт. 411 Крымінальнага кодэкса (злоснае непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы). Суд Бабруйска і Бабруйскага раёна прызначыў Паўла яшчэ два гады зняволення ў дадатак да шасці гадоў калоніі, напісаў "АЧК-Беларусь".

Палітвязень анархіст Ігар Аліневіч пасля адбыцця часткі дваццацігадовага тэрміну зняволення ў турме быў накіраваны ў калонію для рэцыдывістаў у г. Мазыр. Там пасля двух месяцаў знаходжання ў ШІЗА ён быў змешчаны ў памяшканне камернага тыпу (ПКТ).

Палітзняволеная Алена Лазарчык таксама пасля ШІЗА была змешчаная ў ПКТ.

Катаванні і негуманнае абыходжанне

Міжнародная платформа для Беларусі па прыцягненні вінаватых да адказнасці (International Accountability Platform for Belarus, IAPB) выпусціла дзявятую справаздачу аб ходзе сваёй працы, што засяроджана на перыядзе часу ад 1 красавіка да 30 верасня 2025 года.

Таксама IAPB скончыла працу над дакладам пад назвай "шляхі да адказнасці для Беларусі – механізмы барацьбы з парушэннямі правоў чалавека і міжнароднага крымінальнага права", у якім прадстаўлены ўсёабдымны агляд механізмаў, даступных дзяржавам, якія жадаюць дамагчыся адказнасці Беларусі.

"Вясна" па-ранейшаму збірае і дакументуе факты катаванняў і іншых відаў забароненага абыходжання, у тым ліку па палітычных матывах.

Былая арыштантка Вольга (імя змененае ў мэтах бяспекі) некалькі дзён правяла ў адным з ІЧУ Віцебскай вобласці восенню 2025 года. Яна распавяла "Вясне" пра ўмовы ўтрымання для палітычных.

Былая палітзняволеная Гомельскай жаночай калоніі № 4, якая нядаўна выйшла на волю, ананімна распавяла "Вясне" пра ўмовы, у якіх утрымліваюцца зняволеныя. А таксама — пра ціск, з якім сутыкаюцца палітвязні, медыцыну ў калоніі.

Украінка Людміла Ганчарэнка — адна з палітзняволеных, якіх абмянялі як ваеннапалонных у чэрвені 2024 года. Яна правяла ў зняволенні ў Беларусі амаль год. Людміла распавяла "Вясне" пра пагрозы і доўгія допыты супрацоўнікамі КДБ, пра ўмовы ўтрымання ў жаночай калоніі № 4 і "клетку ганьбы".

Пераслед журналістаў і супрацоўнікаў СМІ

Паводле звестак Беларускай асацыяцыі журналістаў, на канец лістапада 2025 года знаходзіцца ў зняволенні 28 прадстаўнік медыя.  

Былых журналістаў баранавіцкай незалежнай газеты "Інтэкс-Прэс" Наталлю Семяновіч, Мікіту Пятроўскага, Руслана Равяку і Людмілу Зелянькову асудзілі паводле ч. 2 арт. 361-4 Крымінальнага кодэкса (садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці). Іх ўнеслі ў "спіс экстрэмістаў". Баранавіцкі абласны суд у жніўні прызначыў ім, верагодна, "хатнюю хімію".Усе яны былі арыштаваныя ў снежні 2024 года. Вядома, што яшчэ некалькі экс-супрацоўнікаў "Інтэкс-прэс" застаюцца ў няволі, уключаючы былога дырэктара Уладзіміра Янукевіча.

Свабода асацыяцый

Увосень 2024 года па ўсіх рэгіёнах Беларусі адбылася хваля затрыманняў па "справе дваровых чатаў", якія, паводле версіі абвінавачвання, "спрабавалі аб'яднацца ў арганізацыю з мэтай захопу ўлады". 29 кастрычніка 2024 года КДБ прызнаў "экстрэмісцкім фармаваннем" дваровую кааліцыю "Ордэн", у якую ўваходзяць дваровыя Злые когтики", "Сеніца 2.0", "Солідарнасць", "Вольныя ваўкі", "Сухарава", "Соседи", "Скромные матрёшки", "Навагрудскія партызаны" ды іншыя. Некаторых удзельнікаў і ўдзельніц чатаў ужо асудзілі, а некаторыя яшчэ чакаюць суды пад вартай.

У канцы кастрычніка ў Гродзенскім абласным судзе быў вынесены прысуд у дачыненні да дзевяці жыхароў Ваўкавыска за ўдзел у дваровым Telegram-чаце "Вольныя ваўкі". Шасцярых жанчын і траіх мужчын абвінавацілі ва" ўдзеле ў экстрэмісцкім фармаванні " (ч.3 арт. 361-1 Крымінальнага кодэкса) і прызначылі калонію і штрафы ў памеры 800 базавых велічынь (33 600 беларускіх рублёў) кожнаму. Па звестках праваабаронцаў " Вясны "па справе" дваровых чатаў " фігуруе мінімум 34 чалавекі па ўсёй Беларусі.

У лістападзе стала вядома аб вынясенні прысуду сямі жыхарам СмаргоніГэтым разам судзілі ўдзельнікаў і ўдзельніц закрытага Telegram-чата "ВИЛИЯ", які ўваходзіў у дваровую кааліцыю "Ордэн" і ў кастрычніку 2024 года быў прызнаны "экстрэмісцкім фармаваннем". Шэсць жанчын і аднаго мужчыну прызналі вінаватымі ва "ўдзеле ў экстрэмісцкім фармаванні" (ч. 3 арт. 361-1 Крымінальнага кодэкса). Жыхароў Смаргоні, як і жыхароў Ваўкавыска, асуджаных па аналагічнай справе, адправілі ў калонію і прызначылі буйныя штрафы. Прысуд вынес Юрый Казакевіч. 

Парушэнне свабоды мірных сходаў. Падаўленне свабоды выказвання меркаванняў

За выказванне нязгоды з палітыкай дзяржавы працягваюць прыцягваць да адказнасці, аднак такая практыка супярэчыць прынятымі Беларуссю міжнародным абавязацельствам па выкананні і абароне правоў чалавека.

Прыцягненьне да крымінальнай адказнасьці за ўдзел у мірных пратэстах пасьля выбараў 2020 году

Дзмітрыя Ковача асудзілі да крымінальнай адказнасці за ўчыненне злачынстваў, прадугледжаных ч. 1 арт. 342 КК (актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак) і ч. 1 арт. 130 КК (распальванне іншай сацыяльнай варожасці або варажнечы).

Практыка паўторнага асуджэння

Юлія Краўцова была асуджаная ў 2024 годзе паводле арт. 361-2 КК да чатырох гадоў абмежавання волі без накіравання. Яе абвінавацілі ў "садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці" па выніках шырокамаштабных затрыманняў падчас пераследу ўладамі за падтрымку палітвязняў і іх сем'яў сацыяльным праектам прадуктовай дапамогі INeedHelpBy. 4 лістапада 2025 яе асудзілі паўторна на два гады і шэсць месяцаў абмежавання волі без накіравання (артыкул 342 КК). Выніковы прысуд шляхам частковага складання складае чатыры гады шэсць месяцаў абмежавання волі без накіравання.

"Вясна "мае інфармацыю пра як мінімум 124 пацверджаных фігурантаў "справы Гаюна", якіх змясцілі пад варту. Агульная колькасць затрыманых значна большая. Затрыманні адбываюцца па ўсёй Беларусі дагэтуль, некаторых абвінавачаных адпускаюць да суда пад заклад. Кожны дзень з'яўляецца інфармацыя пра суды па гэтай справе: фігурантам прызначаюць як пазбаўленне, так і абмежаванне волі; некаторыя справы перадаюць з Мінска ў рэгіянальныя абласныя суды.

Тэндэнцыя асуджэння сем'яў

10 лістапада, за адзін каментар у Інтэрнэце, суд прызначыў Вадзіму Здаравеннаву два гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму за ўчыненне злачынства, прадугледжанага арт. 368 КК (абраза Лукашэнкі). Вадзіма затрымалі праз некалькі дзён пасля арышту ягонага брата, Алеся Здаравеннава.

Напісанне артыкулаў аб дзейнасці дзяржаўных органаў і палітычным жыцці краіны ў мінулым прыраўноўваецца да дыскрэдытацыі Беларусі

Іллю Барыскевіча прыцягнулі да адказнасці за напісанне артыкулаў у беларускай Вікіпедыі. Паводле версіі пракуратуры, сваімі дзеяннямі абвінавачваны прычыніў істотную шкоду дзяржаўным і грамадскім інтарэсам, тым самым дыскрэдытаваў Беларусь у інфармацыі, размешчанай у сетцы Інтэрнэт. З 2020 года па 2025 год ён "размясціў у вольным доступе на інтэрнэт-рэсурсе "Вікіпедыя" 25 тэкставых паведамленняў, якія змяшчаюць загадзя ілжывыя звесткі, у тым ліку аб гістарычных фактах і дзяржаўных сімвалах Рэспублікі Беларусь, выбарах прэзідэнта і праведзеных рэспубліканскіх рэферэндумах, дзейнасці дзяржаўных органаў улады і ваенізаваных арганізацый, прававым становішчы грамадзян". На падставе арт. 369-1 КК яму прызначана пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі на тэрмін два гады са штрафам у памеры 300 базавых велічынь. Гэта не першы выпадак пераследу аўтараў і рэдактараў Вікіпедыі.

На міжнародным узроўні ўстаноўлена, што дзяржава парушыла права 16 чалавек на свабоду выказвання меркаванняў

Камітэтам па правах чалавека прынята меркаванне (CCPR/C/144/D/J /1) па скаргах, накіраваных у перыяд з 2021 па 2023 гадах. Меркаваньне аб'ядноўвае 16 скаргаў, якія тычацца адміністрацыйнага пераьледу за вывешванне бел-чырвона-белых сьцягоў, стужак, ручнікоў, фіранак або налепак на вокнах сваіх дамоў і на аўтамабілях.

Камітэт лічыць, што, пакараўшы асоб за вывешванне сцягоў, колеры якіх з'яўляюцца сімвалам апазіцыі цяперашняму рэжыму, без ацэнкі неабходнасці і суразмернасці абмежавальных мер згодна з адпаведным палажэнням Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах, Беларусь парушыла іх правы, прадугледжаныя ў артыкуле 19 Пакта.

Дзяржава абавязана забяспечыць аўтарам паведамленняў эфектыўны сродак прававой абароны. Гэта патрабуе ад яго прадастаўлення поўнага пакрыцця асобам, чые правы, замацаваныя ў Пакце, былі парушаныя. Такім чынам, дзяржава абавязана прыняць адпаведныя меры для кампенсацыі бягучай сумы штрафаў і любых судовых выдаткаў, панесеных аўтарамі ў сувязі з унутраным разглядам супраць іх.

Парушэнні правоў і свабод на падставе барацьбы з экстрэмізмам і тэрарызмам

Спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў

Працэс прызнання экстрэмісцкімі матэрыялаў характарызуецца як механічны, цэнтралізаваны і мае канвеерны характар: заявы ў суд падаюць так званыя "суб'екты, якія змагаюцца з экстрэмізмам" — органы выканаўчай улады, якія адначасова выступаюць і ініцыятарамі, і выканаўцамі рэпрэсіўнай палітыкі.

Сярод прызнаных экстрэмісцкімі ў лістападзе — старонка ў Facebook "місія дэмакратычных сіл Беларусі ў Кіеве" (палітычнае прадстаўніцтва офіса Святланы Ціханоўскай і Аб'яднанага пераходнага Кабінета міністраў), канал на YouTube "ГлавредТВ" і група " Кобрин " у "Аднакласніках", сайт Сяргея Ціханоўскага.

Пракуратура Магілёўскай вобласці заблакавала сайт kirma.sh з беларускімі кнігамі і сувенірамі. Падставай такога рашэння з'яўляецца факт прызнання інфармацыйнай прадукцыі на сайце экстрэмісцкімі матэрыяламі. У прыватнасці, кніга "Радзіма: яркая гісторыя" і навукова-папулярнае друкаванае выданне "Горкія гады: трагедыя Заходняй Беларусі 1944-1954". Акрамя таго, на сайце прадавалася кніга "Таемная спадчына. Апавяданні пра беларускіх жанчын", выдадзеная ініцыятывай "ByProsvet", раней прызнанай "экстрэмісцкім фармаваннем".

Папаўненне спісу экстрэмісцкіх матэрыялаў на сённяшні дзень толькі падтрымлівае статыстыку "барацьбы з экстрэмізмам" і забяспечвае шырокую базу для адміністрацыйнага пераследу паводле арт.19.11 КаАП людзей, якія выказваюць сваё меркаванне праз падпіскі, лайкі і рэпосты непажаданай інфармацыі. На практыцы такая палітыка прыводзіць да мікрацэнзуры і кантролю не толькі над масавай інфармацыяй, але і над микросообществами, прыватнымі публікацыямі і мастацкай літаратурай.

Спіс экстрэмісцкіх фармаванняў

У лістападзе ў "пералік арганізацыяй, фармаванняў, індывідуальных прадпрымальнікаў, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці" ўключаны тры суб'екты:

• Беларуска-ўкраінскі цэнтр "Сустрэча" — беларуская супольнасць ва Украіне, якая арганізоўвае "Беларускі аўтаполк" і збірае грошы на падтрымку дзяцей і дзіцячых устаноў, на патрэбы вайскоўцаў і на гуманітарную дапамогу людзям, якія жывуць у прыфрантавых раёнах.

• Чарговае медыя "Plan B" — беларускае аўтарскае медыя пра палітыку, эканоміку і сэнс жыцця беларусаў па абодва бакі мяжы.

• "Radio Plato" — анлайн-радыё і культурная платформа, фактычна адзіная падобная ініцыятыва ў Беларусі.

Агулам у спісе 319 суб'ектаў, большасць з якіх-арганізацыі і ініцыятывы грамадзянскай супольнасці, якія не маюць дачынення да традыцыйных паняццяў гвалтоўнага экстрэмізму.

Вядзенне і папаўненне спісу экстрэмісцкіх фармаванняў і арганізацый з'яўляецца спосабам крыміналізацыі розных формаў актывізму, у тым ліку на прыкладзе фемінісцкіх і гуманітарных ініцыятыў. На падставе факту такога прызнання, людзей масава прыцягваюць да крымінальнай адказнасці за "стварэнне" і "ўдзел" у дзейнасці экстрэмісцкага фармавання, а таксама за "садзейнічанне" і "фінансаванне" экстрэмісцкай дзейнасці (арт. 361-1, арт. 361-2, арт. 361-4 Крымінальнага кодэкса).

Спіс экстрэмістаў

Міністэрства ўнутраных спраў працягвае з пятнічнай рэгулярнасцю абнаўляць "пералік грамадзян Беларусі, замежных грамадзян або асоб без грамадзянства, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці". На канец лістапада ў яго ўключаны 6 042 чалавек, якіх асудзілі па палітычных справах – гэта 76,7% ад вядомых ПЦ "Вясна" асуджаных і палітвязняў, у тым ліку, былых.

На працягу лістапада ў спіс дадалі 100 чалавек, сярод якіх:

• 65 чалавек уключаныя ў спіс на падставе прысуду па арт. 361-4 "садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці" - як мяркуецца, большасць з іх па справе "Гаюна" (на 14 чалавек больш, чым у мінулым месяцы);

• 33 жанчыны;

• пяць чалавек старэйшыя за 60 гадоў;

• шэсць чалавек, вызваленых ад крымінальнай адказнасці ў сувязі са сканчэннем тэрміну даўнасці па арт. 342 КК.

Так, абноўлены спіс экстрэмістаў у лістападзе паказвае аб нарастанні пераследу па "справе Гаюна", якое пачалося пасля атрымання сілавікамі дадзеных карыстальнікаў бота.

Пералік "экстрэмістаў"

У спіс уключаюцца прадстаўнікі самых розных сацыяльных і прафесійных груп, уключаючы бібліятэчных і адукацыйных работнікаў, журналістаў рэгіянальных медыя, эканамістаў, спецыялістаў у сферы псіхалогіі, работнікаў культуры, былых супрацоўнікаў сілавых структур, а таксама асоб з малалетнімі дзецьмі і пажылых грамадзян. У лістападзе ў пералік унесены фігуранты "справы дваровых чатаў", дзейнасць якіх раней заключалася ў лакальнай самаарганізацыі і бытавой узаемадапамозе; абвінавачаныя па "справе Гаюна" – за перадачу ў бот фота ваеннай тэхнікі на тэрыторыі Беларусі; былыя супрацоўнікі незалежных СМІ; а таксама грамадзяне, якія прыцягваліся да крымінальнай адказнасці за выказванні ў Інтэрнэце. Прадстаўленыя выпадкі, сярод іншага, дэманструюць, што ў разуменні ўладаў з'яўляецца экстрэмізмам – ажыццяўленне мірнай грамадзянскай актыўнасці або выказванне меркавання.

Для ўключаных у "спіс экстрэмістаў" людзей гэта значыць фінансавую і прафесійную ізаляцыю: блакаванне рахункаў і пераводаў, забарона на працаўладкаванне ў адукацыі, дзяржкіраванні, арміі, медыцыне і сацыяльнай сферы. Абмежаванні дзейнічаюць да пяці гадоў пасля пагашэння судзімасці, што на практыцы можа быць аж да 13 гадоў пасля адбыцця пакарання.

Відавочным парушэннем з боку МУС, адказным за вядзенне пераліку, з'яўляецца ўключэнне ў яго людзей, якія не былі асуджаныя прысудам суда за здзяйсненне злачынстваў, а вызваленыя ад крымінальнай адказнасці па розных падставах: у сувязі з прыцягненнем да адміністрацыйнай адказнасці, заканчэннем тэрміну даўнасці прыцягнення да адказнасці. Гэтыя выпадкі пачасціліся са сканчэннем тэрміну даўнасці прыцягнення да крымінальнай адказнасці за мірныя пратэсты ў 2020 годзе паводле арт.342 КК. Такім чынам абмежаванні, прадугледжаныя для "экстрэмістаў", становяцца дадатковай незаконнай санкцыяй.

Спіс тэрарыстаў

У лістападзе КДБ дадаў у спіс "арганізацый і фізічных асоб, якія маюць дачыненне да тэрарыстычнай дзейнасці" яшчэ трох палітвязняў – гэта Валерый Грыгоніс, Аляксандр Ваўчок і Уладзімір Кушнер.

На асоб, уключаных у гэты пералік, накладваюцца больш жорсткія ў параўнанні са "спісам экстрэмістаў" фінансавыя, сацыяльныя, маёмасныя абмежаванні, а таксама абмяжоўваецца іх свабода перамяшчэння. У прыватнасці, будучы палітвязнямі яны не могуць атрымліваць банкаўскія грашовыя пераводы.

Агулам ў спісе тэрарыстаў налічваецца 1397 чалавек, 658 з якіх – беларусы, уключаныя ў спіс разам з тымі, хто прызнаны датычнымі да тэрарызму на міжнародным узроўні.

Арыгінальная публікацыя на сайце "Вясны"