Эксперты ААН даследуюць адвольнае затрыманне журналіста Рамана Пратасевіча

30 ліпеня 2021, 14:39
Эксперты ААН даследуюць адвольнае затрыманне журналіста Рамана Пратасевіча

Раман Пратасевіч у 2019 годзе. Фота: spring96.org

На мінулым тыдні сем праваабарончых арганізацый падалі заяву ў працоўную групу ААН па адвольных затрыманнях аб разглядзе сітуацыі з беларускім журналістам Раманам Пратасевічам. Ён быў адвольна затрыманы і ўтрымліваецца ў бесчалавечных умовах з 23 мая 2021 года. Паколькі дасягнуць справядлівасці і прыцягнення вінаватых у парушэнні правоў чалавека адказнасці ў справе журналіста немагчыма на нацыянальным узроўні, арганізацыі звяртаюцца да сістэмы правоў чалавека ААН з запытам да экспертнага органа аб прызнанні затрымання адвольным.

Затрыманне Рамана Пратасевіча дэманструе шырокамаштабнасць рэпрэсій, якія ажыццяўляюцца рэжымам Лукашэнкі ў дачыненні да іншадумцаў. Незалежны журналіст Раман Пратасевіча быў адвольна затрыманы 23 траўня 2021 года, калі самалёт кампаніі Ryanair, які выконваў рэйс FR4978 з Афін у Вільню, на якім знаходзіўся Раман, быў прымушаны адысці ад маршруту і прызямліцца ў Нацыянальным аэрапорце “Менск". Пасля захопу рэйса беларускімі ўладамі Раман Пратасевіч быў дастаўлены з трапа самалёта ў КДБ, затрыманы «інкамунікада» (у поўнай ізаляцыі) па сфабрыкаваных абвінавачваннях у сувязі з яго журналісцкай дзейнасцю.

Па словах бацькоў Пратасевіча, да Рамана ўжываўся фізічны гвалт і/або псіхалагічны ціск і Раман быў прымушаны да дачы прызнальных паказанняў у беларускіх дзяржаўных медыя. Яго доступ да незалежнай і канфідэнцыйнай прававой і медыцынскай дапамогі быў абмежаваны да такой ступені, у якой ён з'яўляецца неэфектыўным. 25 чэрвеня 2021 года беларускія ўлады абвясцілі, што Пратасевіч і ягоная партнёрка Сафія Сапега, якая была затрыманая разам з ім, былі пераведзеныя пад “хатні арышт". Аднак такая фармулёўка некарэктная - Раман Пратасевіч утрымліваецца ў невядомым месцы, пазбаўлены свабоды перамяшчэння, яго камунікацыя са знешнім светам абмежаваная і кантралюецца супрацоўнікамі КДБ, і ён не мае доступу да эфектыўных спосабаў прававой абароны для аспрэчвання свайго затрымання і абвінавачвання. Так званы "хатні арышт" працягвае заставацца адвольным затрыманнем. Раман Пратасевіч абвінавачваецца ў арганізацыі масавых беспарадкаў і распальванні сацыяльнай варожасці. Да яго арышту беларускія ўлады ўнеслі яго ў "спіс тэрарыстаў" і патрабавалі яго экстрадыцыі.

Рабочая група ААН па адвольных затрыманнях – гэта спецыяльная працэдура ў рамках Савета ААН па правах чалавека, мандат якой уключае ў сябе расследаванне выпадкаў адвольнага або парушаючага стандарты правоў чалавека пазбаўлення волі. Працэдура падачы індывідуальных скаргаў і камунікацый дазваляе правесці незалежную ацэнку асобных сітуацый – што асабліва неабходна ў справе Рамана Пратасевіча.

У сваёй агульнай заяве сем арганізацый сцвярджаюць, што Раман Пратасевіч – ахвяра рэпрэсіўнай кампаніі Аляксандра Лукашэнкі супраць крытыкаў і апанентаў рэжыму, а таксама тое, што арышт Пратасевіча быў "пакараннем" з боку беларускіх уладаў за ажыццяўленне Раманам правамернай журналісцкай дзейнасці. Арганізацыі сцвярджаюць, што працягваецца затрыманне Рамана ўяўляе сабой адвольнае пазбаўленне волі паводле катэгорыях I, II, III і V крытэрыяў, устаноўленых Працоўнай групай ААН па адвольных затрыманнях.

ПАДАЛІ ЗАЯВУ. ШТО ДАЛЕЙ?

Пасля атрымання скаргі Рабочая група ў 60-дзённы тэрмін запытае каментары беларускага ўрада аб меркаваных парушэннях правоў Рамана Пратасевіча. Далей Рабочая група падрыхтуе аўтарытэтную ацэнку рэпрэсіям рэжыму супраць незалежнай журналістыкі.

Наступныя арганізацыі падалі сумесную заяву ў працоўную групу ААН па адвольных затрыманнях:

  • Global Diligence;

  • Helsinki Foundation for Human Rights;

  • Reporters without Borders;

  • World Organisation against Torture (OMCT);

  • Article 19;

  • Norwegian Helsinki Committee і International Partnership for Human Rights (IPHR).

Арыгінал артыкула на сайце "Вясны"

Падзялiцца

Глядзiце таксама

«Ніякіх прыкметаў прагрэсу няма». Спецдакладчык па Беларусі выступіў у ААН
07 ліпеня 2025, 14:01
«Ніякіх прыкметаў прагрэсу няма». Спецдакладчык па Беларусі выступіў у ААН
У межах 59 сесіі Рады па правах чалавека ААН у Жэневе выступіў Спецыяльны дакладчык па сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі Нілс Муйжніекс.
ПАСЕ прызнала адказнасць Лукашэнкі за перамяшчэнне ўкраінскіх дзяцей
26 чэрвеня 2025, 13:46
ПАСЕ прызнала адказнасць Лукашэнкі за перамяшчэнне ўкраінскіх дзяцей
Рэзалюцыя "Прававыя аспекты і аспекты правоў чалавека агрэсіі Расійскай Федэрацыі супраць Украіны" была прынятая 24 чэрвеня падчас летняй сесіі ПАСЕ.
Эксперты ААН устрывожаныя парушэннямі правоў прафсаюзных актывістаў
16 чэрвеня 2025, 13:16
Эксперты ААН устрывожаныя парушэннямі правоў прафсаюзных актывістаў
Яны заклікалі ўрад краіны паўнавартасна супрацоўнічаць з Упраўленнем Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека, праваабарончымі механізмамі ААН, Міжнароднай арганізацыяй працы (МАП) і яе нагляднымі органамі для забеспячэння захавання правоў чалавека лідараў і сябраў незалежных прафсаюзаў.
На Міжнароднай канферэнцыі працы звярнулі ўвагу на пераслед працаўнікоў і незалежных прафсаюзаў у Беларусі
10 чэрвеня 2025, 12:31
На Міжнароднай канферэнцыі працы звярнулі ўвагу на пераслед працаўнікоў і незалежных прафсаюзаў у Беларусі
На 113-й сесіі Міжнароднай канферэнцыі працы (МКТ), якая штогод арганізуецца Міжнароднай арганізацыяй працы (МАП), разгледзелі пытанне пераследу працаўнікоў і незалежных прафсаюзаў у Беларусі.

Атрымаць падтрымку

Мы б хацелі пачуць, як Беларускі Дом правоў чалавека можа падтрымаць вашу арганізацыю.

Аказаць падтрымку

Дому правоў чалавека імя Барыса Звозскава і яго дзейнасці