Беларускі ПЭН: Хроніка парушэнняў правоў чалавека ў сферы культуры 15–31 снежня 2024 года

На 31 снежня 2024 года: Людзей Слова ў няволі (ці з абмежаваннем волі – адбываюць «хатнюю хімію»)  – не менш за 37, дзеячаў культуры ў няволі (ці з абмежаваннем волі – адбываюць «хатнюю хімію») – не менш за 168.

Пачаўся суд паводле крымінальнай справы шоўмена і стэндап-коміка Сцяпана Манкевіча.

Вярхоўны суд не задаволіў апеляцыйнай скаргі друкара Алега Сычова.

Стэндап-коміка Вячаслава (Славу) Камісаранку асудзілі завочна на 6 гадоў калоніі агульнага рэжыму.

За падпіскі на незалежныя крыніцы інфармацыі паводле ч. 2 арт. 19.11 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях  («распаўсюджванне экстрэмісцкіх матэрыялаў») асудзілі загадчыцу сельскага дома культуры аграгарадка Чапукі Міраславу Цыцыну і выкладчыцу рускай мовы з Оршы Людмілу Кароль.

Журналіста і паэта Дзяніса Івашына змясцілі ў штрафны ізалятар у турме № 8.

Суд прызнаў «экстрэмісцкай» кнігу пра расійскага палітыка Барыса Нямцова.

У мінскіх школах забаранілі Санта-Клауса, «Jingle Bells» і іншыя песні на англійскай мове.

I. Крымінальны пераслед дзеячаў культуры, аўтараў і выканаўцаў

1. 18 снежня 2024 года ў судзе Бабруйскага раёна і Бабруйска адбыўся разгляд справы «аб пераводзе ў папраўчую ўстанову іншага віду і змянення ўмоў рэжыму» для Аляксея Навагродскага. Аляксей Навагродскі працаваў у IT-сферы. У 2020 годзе выдаў апавяданне «За руку с антиХристом», у 2021-м – «Илья и его команда против пришельцев», у 2022-м – «За руку с ангелом». 8 красавіка 2024 года Гродзенскі абласны суд вынес вырак у крымінальнай справе Аляксея Навагродскага – 5 гадоў пазбаўлення волі на падставе арт. 356 Крымінальнага кодэкса (здрада дзяржаве).

2. 26 снежня ў судзе Савецкага раёна Мінска пачаўся суд паводле крымінальнай справы шоўмена, стэндап-коміка Сцяпана Манкевіча на падставе арт. 342 Крымінальнага Кодэксу (арганізацыя і падрыхтоўка дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, або актыўны ўдзел у іх).

3. 27 снежня 2024 года Вярхоўны суд не задаволіў апеляцыйнай скаргі Алега Сычова. Крымінальны прысуд набыў моц. Алег Сычоў – друкар, супрацоўнічаў з выдавецтвам «Зміцер Колас», што існуе з 1998 года і спецыялізуецца ў выданні беларускіх перакладаў тэкстаў еўрапейскіх аўтараў. 3 сакавіка 2023 года Алега Сычова затрымалі разам з жонкай, Настассяй Пілько, якая працавала дырэктаркай друкарні ААТ «Электронны агент». Абое былі змешчаны ў СІЗА КДБ. Алег Сычоў быў абвінавачаны ў крымінальнай справе на падставе арт. 289 Крымінальнага кодэкса (акт тэрарызму) за нібыта «спробу здзяйснення акту тэрарызму» ў Мачулішчах. 3 кастрычніка 2024 года Мінскі гарадскі суд вынес вырак паводле крымінальнай справы Алега Сычова: 9 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах агульнага рэжыму.

4. 30 снежня ў Мінскім гарадскім судзе на 6 гадоў калоніі агульнага рэжыму завочна асудзілі стэндап-коміка Вячаслава (Славу) Камісаранку. Яго абвінавацілі паводле ч. 2 арт. 367 (паклёп на прэзідэнта), ч. 1 арт. 368 (знявага прэзідэнта) і ч. 1 арт. 130 Крымінальнага кодэкса (распальванне сацыяльнай варожасці або разладу). Падстава для крымінальнай справы – стэндап-выступы.

II. Затрыманні і адміністрацыйныя суды

1. 20 снежня ў судзе Мёрскага раёна за падпіскі на незалежныя крыніцы інфармацыі паводле ч. 2 арт. 19.11 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях (распаўсюджванне экстрэмісцкіх матэрыялаў) асудзілі загадчыцу сельскага дома культуры аграгарадка Чапукі Міраславу Цыцыну.

2. 24 снежня ў Оршы за падпіскі на незалежныя крыніцы інфармацыі паводле ч. 2 арт. 19.11 Кодэкса аб адміністрацыйных правапарушэннях (распаўсюджванне экстрэмісцкіх матэрыялаў) асудзілі выкладчыцу рускай мовы Аршанскага аграрнага каледжа Людмілу Кароль.

III. Умовы ў месцах пазбаўлення волі

20 снежня стала вядома, што Дзяніса Івашына змясцілі ў штрафны ізалятар у турме № 8 г. Жодзіна. Вольга Івашына, яго жонка, напісала: «Прычына, як звычайна, выдуманая, галоўная задача была – чарговы раз кінуць Дзяніса ў адзіночку дзеля большых катаванняў. З якое даты і па якую, мы пакуль дакладна не ведаем». Дзяніс Івашын – журналіст, блогер, паэт, пераможца прэміі Францішка Аляхновіча 2024 года за «Цыкл турэмных вершаў». Вядомы журналісцкімі расследаваннямі пра ўплыў «русского мира» на Беларусь і Сірыю, пра пабудову рэстарана «Поедем поедим» у месцы сталінскіх расстрэлаў Курапатах, пра пераход былых украінскіх беркутаўцаў у сілавыя структуры Беларусі. Затрыманы 12 сакавіка 2021 года. 14 верасня 2022 года Гродзенскі абласны суд прызнаў Дзяніса Івашына вінаватым паводле арт. 365 (умяшанне ў дзейнасць супрацоўніка ўнутраных спраў) і ч. 1 арт. 356 Крымінальнага кодэкса (здрада дзяржаве) і асудзіў яго на 13 гадоў і 1 месяц калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму.

IV. Рэпрэсіі ў кніжнай сферы

17 снежня суд Цэнтральнага раёна Мінска прызнаў «экстрэмісцкай» кнігу расійскага аўтара Міхаіла Фішмана пра палітыка Барыса Нямцова «Преемник. История Бориса Немцова и страны, в которой он не стал президентом».

V. Забарона культурных традыцый

У мінскіх школах забаранілі Санта-Клауса, «Jingle Bells» і іншыя песні на англійскай мове, распараджэнне паступіла ад кіраўніцтва Мінска.

VI. Звальненні з устаноў культуры

17 снежня стала вядома, што Марына Дударава больш не з’яўляецца мастацкай кіраўніцай сталічнага Драматычнага тэатра Беларускай арміі, які падпарадкоўваецца Міністэрству абароны Рэспублікі Беларусь.

Арыгінальная публікацыя