Міжнародная асацыяцыя абароны свабоды слова (IFEX) ад жніўня 2020 года вядзе храналогію рэпрэсій і супраціву ў Беларусі, заснаваную на працы сябраў IFEX і іншых міжнародных і нацыянальных праваабарончых арганізацый – на ангельскай мове для заходняй аўдыторыі. Сёння IFEX апублікавала храналогію за травень 2022 года.
“Фальсіфікацыя прэзідэнцкіх выбараў у жніўні 2020 года выклікала вялікую хвалю народнага пратэста, якая пракацілася па ўсёй Беларусі, аб’яднаўшы людзей з усяго грамадства ў закліку адхіліць ад улады прэзідэнта Лукашэнку і правесці новыя выбары. У адказ улады расціснулі пратэсты з такім маштабам і жорсткасцю, што пра гэта загаварыў увесь свет. Былі затрыманыя дзясяткі тысяч мірных дэманстрантаў, сотні журналістаў і сябраў арганізацый грамадзянскай супольнасці. З’явіліся праўдзівыя паведаленні аб катаваннях у аддзяленнях міліцыі і ізалятарах. Сёння, калі мы чытаем гэты артыкул, рэпрэсіі працягваюцца: за апошнія месяцы адбылося шмат арыштаў журналістаў, былі вынесеныя палітычна абгрунтаваныя прысуды, працягваецца кампанія пераследу арганізацый грамадзянскай супольнасці, уключна з сябрам IFEX – БАЖ.
Рэакцыяй міжнароднай супольнасці стала асуджэнне, заклікі да незалежнага расследавання парушэнняў правоў чалавека і шматлікія санкцыі. Сябры IFEX ладзяць кампаніі ад імя актывістаў і журналістаў пад пераследам; выступілі з шматлікімі ініцыятывамі, каб прыцягнуць міжнародную ўвагу да падзеяў у Беларусі.
Рэгіянальны рэдактар IFEX па Еўропе і Цэнтральнай Азіі Катал Шырын прэзентуе абноўленую інфармацыю аб усёй гэтай працы і аб сітуацыі ў Беларусі ў сваіх штомесячных рэгіянальных бюлетэнях. На гэтай старонцы вы знойдзеце рэгулярныя абнаўленні бюлетэня; уся інфармацыя, пачынаючы са жніўня 2020 года, сабраная на адной старонцы, прычым найноўшыя падзеі заўжды зверху.
"У Беларусі нецярпімасць лукашэнкаўскага ўрада да іншадумства выявілася ў поўнай меры ў ліпені, калі зняволеная журналістка Кацярына Андрэева была асуджаная да васьмі гадоў пазбаўлення волі па фальшывым абвінавачанні ў дзяржаўнай здрадзе. Карэспандэнтка «Белсату» Андрэева павінна была выйсці на волю ў верасні 2022 года, адбыўшы два гады турмы, прысуджаныя ёй у 2021 годзе за «арганізацыю масавых пратэстаў».
Кацярына Андрэева знаходзіцца ў кратах з лістапада 2020 года, калі яе затрымалі падчас рэпартажу з акцыі пратэста ў Мінску. У 2021 годзе ўлады прызналі яе працадаўцу тэлеканал «Белсат» «экстрэмісцкай арганізацыяй». Усім, каго заўважаць у распаўсюджванні кантэнту “Белсата”, пагражаюць 30 сутак арышту.
Справа Андрэевай была адной з нямногіх, якія ў гэтым месяцы асвятліла прадстаўнік АБСЕ па пытаннях свабоды СМІ Тэрэза Рыбейра, калі яна паўтарыла свой заклік да беларускіх уладаў спыніць напад на прэсу і вызваліць усіх журналістаў.
Яшчэ адзін выпадак, на які звярнула ўвагу Рыбейра, — журналіст Intex-press Юрый Ганцарэвіч, асуджаны на 2,5 гады калоніі за «садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці». Ён адзін з шэрагу затрыманых журналістаў, якіх улады прымусілі прызнацца ў сваіх «злачынствах» на відэа (для наступнай публікацыі ў Інтэрнэце).
Былы рэдактар NEXTA Раман Пратасевіч — ці не самы вядомы затрыманы, якога ўлады прымусілі даць прызнальныя паказанні для эфіру. Ён быў арыштаваны ў траўні 2021 года пасля таго, як беларускія ўлады прымусілі яго рэйс Ryanair, які накіроўваўся ў Літву, прызямліцца ў Мінску. У гэтым месяцы, пасля абнаўленняў расследавання, авіяцыйнае агенцтва ААН - Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі (ІКАО) - афіцыйна абвінаваціла беларускі ўрад у фальсіфікацыі пагрозы “бомбы на борце”, каб прымусіць рэйс змяніць маршрут. ICAO заявіла, што гэта «паставіла пад пагрозу бяспеку паветранага судна ў палёце», што «з'яўляецца правапарушэннем у адпаведнасці з Канвенцыяй аб барацьбе з незаконнымі актамі, накіраванымі супраць бяспекі грамадзянскай авіяцыі».
ЦАЛКАМ ХРАНАЛОГІЮ РЭПРЭСІЙ І СУПРАЦІВА Ў БЕЛАРУСІ МОЖНА ПРАЧЫТАЦЬ НА САЙЦЕ IFEX.
Храналогія – на ангельскай мове; ёй можна падзяліцца з вашымі замежнымі знаёмымі.
Пераклад урыўка на беларускую мову - БДПЧ