Спецслужбы атрымалі неабмежаваны доступ да «віртуальнага жыцця» беларусаў

02 May 2023, 9:06 AM
Спецслужбы атрымалі неабмежаваны доступ да «віртуальнага жыцця» беларусаў

Загад аб стварэнні сістэмы ўзаемадзеяння паміж аператарамі і пастаўшчыкамі інтэрнэт-паслуг з супрацоўнікамі спецслужб з’явіўся ў кастрычніку 2022 года, піша БАЖ. А сёлета ў лютым з’явілася пастанова Савета міністраў «Аб парадку функцыянавання інфармацыйнай сістэмы», якая сістэматызавала механізм кантролю за беларускім сегментам інтэрнэта.  Афіцыйна дакумент набыў моц 21 красавіка.

З дакумента вынікае, што органы, якія ажыццяўляюць «аператыўна-вышуковую дзейнасць», маюць права атрымліваць кругласуткавы доступ да базаў дадзеных карыстальнікаў сайтаў і правайдараў сувязі. Адказнымі за ўкараненне тэхнічных навацый  прызначаныя Камітэт дзяржбяспекі (КДБ) і Аператыўна-аналітычны цэнтр пры прэзідэнце Рэспублікі Беларусь (ААЦ).

Паколькі адна з асноўных функцый «інфармацыйнай сістэмы электроннага ўзаемадзеяння» — улік і адлюстраванне інфармацыі аб пастаўшчыках паслуг электрасувязі і ўладальніках інтэрнэт-рэсурсаў, усе яны аўтаматычна абавязаныя выдаваць суправаджальныя дакументы, якія цікавяць адпаведныя «органы».

Такім чынам, ААЦ і КДБ атрымаюць ад Беларускай дзяржаўнай інспекцыі электрасувязі любыя звесткі, якія тычацца падрабязнасцяў рэгістрацыі ў інфармацыйнай сістэме ды персанальна ўладальніка інтэрнэт-рэсурсу.

У гэтай сувязі прадстаўнікі прававой і лічбавай супольнасці адзначалі, што ініцыятыва «інстытуцыяналізуе сачэнне і выводзіць яго на беспрэцэдэнтны ўзровень». Калі простай мовай, фактычна абавязвае інтэрнэт-сэрвісы забяспечваць сілавікам бесперашкодны доступ да звестак пра кліентаў.  

Раней Беларускі Хельсінскі камітэт, праваабарончая арганізацыя Human Constanta і міжнародная няўрадавая арганізацыя Access Now звярнуліся ў Працоўную групу ААН у бізнесе і правах чалавека, засяродзіўшы ўвагу на парушэнні правоў як карыстальнікаў, так і правайдэраў.

«Паштовыя правайдэры, месенджары, інтэрнэт-крамы, службы таксі і каршэрынгу ды іншыя онлайн-рэсурсы цяпер абавязаныя захоўваць дадзеныя аб карыстальніках і даваць уладам прамы аддалены доступ да іх. Гэта азначае, што праваахоўныя органы і спецслужбы могуць  супастаўляць тэлекамунікацыйныя звесткі з дадзенымі сервісаў. Такія паўнамоцтвы не абмежаваныя ніякімі гарантыямі і не могуць быць аспрэчаныя ў сілу «таемнага» характару і практычнай немагчымасці забяспечыць справядлівы судовы разгляд у Беларусі», — канстатуюць праваабаронцы.

Рэдакцыйная будзённасць. Ілюстрацыйнае фота. Здымак: БАЖ

Акрамя таго, накладанне падобных «абавязальніцтваў» на беларускія кампаніі ІТ-сектара і пастаўшчыкоў онлайн-паслуг азначае, што аператары сувязі і ўладальнікі інтэрнэт-рэсурсаў будуць мець дачыненне да парушэння правоў сваіх кліентаў. Іншымі словамі, гаворка пра сітуацыю ўцягвання дзяржавай бізнесу ў наўмыснае правапарушэнне, што цалкам супярэчыць стандарту дэклараваных прынцыпаў ААН.

На пачатку 2023 года, яшчэ да афіцыйнага дзеяння дакумента, кіраўнікі КДБ і ААЦ падпісалі сумесную дамову з пералікам пунктаў «забеспячэння аператыўна-вышуковых мерапрыемстваў» у інтарэсах спецслужбаў. Так, ліцэнзаваныя пастаўшчыкі на патрабаванне адпаведных органаў мусяць беспярэчна забяспечыць доступ да баз дадзеных і аўтаматызаваных сістэм, якія змяшчаюць звесткі пра абанентаў і карыстальнікаў інтэрнэт-рэсурсаў, а таксама пра аказаныя ім паслугі.

Прапісваецца абавязковасць узаемадзеяння аператараў электрасувязі з «кампетэнтнымі органамі», упаўнаважанымі падраздзяленнямі Аператыўна-аналітычнага цэнтра і Камітэта дзяржбяспекі, доступ гэтых падраздзяленняў да баз дадзеных і аўтаматызаваных сістэм пастаўшчыкоў паслуг электрасувязі, уладальнікаў інтэрнэт-рэсурсаў.

Арыгінал артыкулу на сайце БАЖ

See more news

Семь раз проверь, один раз удали. Где могут спрятаться ваши фото с протестов, когда вы думаете, что все удалили
18 September 2023, 11:24 AM
Семь раз проверь, один раз удали. Где могут спрятаться ваши фото с протестов, когда вы думаете, что все удалили
«Медиазона» предлагает превентивно покопаться в вашем телефоне и почистить его, чтобы обезопасить себя в случае досмотра.
Телеграм‑бот «Глаз бога» и «Магнит». Как милиционеры пробивают телефонные номера, почты и адреса беларусов
11 September 2023, 11:44 AM
Телеграм‑бот «Глаз бога» и «Магнит». Как милиционеры пробивают телефонные номера, почты и адреса беларусов
Чтобы узнать, что у вас есть «безопасная» почта, вычислить адрес или в каких городах вы были — можно не отбирать ваш телефон или карту. Милиционеры пользуются ботами, которые уже собрали всю эту информацию. «Медиазона» вместе с «Киберпартизанами» рассказывает, как устроен бот.
Human Constanta: Як грамадзкім арганізацыям ладзіць апытанкі і дбаць пра пэрсанальныя зьвесткі
24 August 2023, 11:34 AM
Human Constanta: Як грамадзкім арганізацыям ладзіць апытанкі і дбаць пра пэрсанальныя зьвесткі
Калі вы збіраеце, маеце доступ або іншым чынам выкарыстоўваеце персанальныя дадзеныя людзей (напрыклад, праз апытанкі ці формы рэгістрацыі), вам неабходна звярнуць увагу на адпаведнасць GDPR
Human Constanta: Чаму і як нам трэба клапаціцца пра прыватнасць персанальных звестак
29 June 2023, 7:42 AM
Human Constanta: Чаму і як нам трэба клапаціцца пра прыватнасць персанальных звестак
Сэнс прыватнасці – гэта не пра тое, каб схаваць інфармацыю, а пра тое, хто мае кантроль і каму мы давяраем.

Атрымаць падтрымку

Мы б хацелі пачуць, як Беларускі Дом правоў чалавека можа падтрымаць вашу арганізацыю.

Аказаць падтрымку

Дому правоў чалавека імя Барыса Звозскава і яго дзейнасці