«Беларусы ў небяспецы, яны сталі ахвярамі злоўжыванняў уладаў». Павел Сапелка пракаментаваў новы даклад Маскоўскага механізма АБСЕ

29 May 2023, 10:46 AM
«Беларусы ў небяспецы, яны сталі ахвярамі злоўжыванняў уладаў». Павел Сапелка пракаментаваў новы даклад Маскоўскага механізма АБСЕ

У Арганізацыі па бяспецы і супрацоўніцтву ў Еўропе 11 траўня быў прадстаўлены даклад Маскоўскага механізму аб парушэннях правоў чалавека ў Беларусі, які беларускія ўлады назвалі «танным шоў».

«Вясна» спытала юрыста Паўла Сапелку пра ступень важнасці даклада, аб ролі «Вясны» у падрыхтоўцы дакумента і чым сёлетні дакумент адрозніваецца ад папярэдніх. У канцы размовы — тэкст дакладу цалкам.

— Чаму прымяненне Маскоўскага механізму ў дачыненні да Беларусі – гэта важна?

— Сітуацыя з правамі чалавека ў Беларусі працягвае пагаршацца, няма ніякіх перадумоў лічыць, што рэпрэсіі і агульны палітычны і прававы крызіс аслаблі. Сам факт запуску Маскоўскага механізму па той працэдуры, якая была выкарыстаная - па патрабаванні 38 дзяржаў, для вывучэння "пагроз выкананню палажэнняў чалавечага вымярэння, якія ствараюцца парушэннямі і злоўжываннямі правоў чалавека ў Рэспубліцы Беларусь", "у мэтах садзейнічання бягучым і любым будучым намаганням па прыцягненню да адказнасці за парушэнні правоў чалавека ў Беларусі, у тым ліку з боку грамадзянскай супольнасці і Арганізацыі Аб'яднаных Нацый” ужо даслаў сігнал трывогі ўладам Беларусі і міжнароднай супольнасці.

Яшчэ больш значнымі з'яўляюцца высновы дакладчыка па выніках даследавання сітуацыі: мовай агульнапрызнаных стандартаў у галіне правоў чалавека, на падставе сабраных аб'ектыўных дадзеных прадстаўлены факты і экспертныя адзнакі сітуацыі ў Беларусі. Гэтыя высновы ўзбагачаюць інструментарый адвакацыі і даюць пэўны пасыл усім дэмакратычным дзяржавам: беларусы і беларускі ў небяспецы, яны сталі ахвярамі відавочных злоўжыванняў уладаў, сітуацыя непрымальная для таго, каб з ёй змірыцца. Дакладчык падкрэслівае недапушчальнасць злоўжывання ўладнымі паўнамоцтвамі для ўтрымання палітычнай улады і выбудоўвае сістэму рэкамендацый, выкананне якіх усімі суб'ектамі адпавядае сапраўдным інтарэсам беларускай дзяржавы і грамадства.

— Якая заслуга “Вясны” у падрыхтоўцы даклада? Якія беларускія арганізацыі, акрамя “Вясны”, удзельнічалі ў яго напісанні?

— Беларускія ўлады назвалі запуск Маскоўскага механізму танным шоў, адмовіліся супрацоўнічаць з дакладчыкам, таму цяжар прадастаўлення аб'ектыўных дадзеных аб сітуацыі ў Беларусі лёг на арганізацыі грамадзянскай супольнасці, у тым ліку і ў асноўным - на праваабарончыя. Быў пададзены кааліцыйны даклад "One year since the OSCE Raporteur's Report under the Moscow Mechanism", у складанні якога прынялі ўдзел эксперты БАЖ, Беларускага Хельсінкскага камітэту, "Вясны", "Прававой ініцыятывы", Lawtrend, Беларускага ПЭНа і Human Constanta. Таксама некаторыя арганізацыі накіроўвалі свае матэрыялы ў дадатак, спасылкі на іх пазначаны ў дакладзе. “Вясна” перадавала інфармацыю па шырокім коле пытанняў - ад сітуацыі з палітвязнямі і іншымі асуджанымі па палітычных матывах да ацэнак заканадаўчых зменаў і выкліканых гэтымі зменамі сур'ёзных парушэнняў правоў чалавека. Для ацэнкі сітуацыі аказаліся карыснымі выпушчаныя арганізацыяй тэматычныя справаздачы, якія даюць уяўленне аб сітуацыі ў розных галінах грамадскага і палітычнага жыцця – аб пераследзе па палітычных матывах, аб парушэннях правоў і свабод, аб выніках экспертнай місіі па назіранні за рэферэндумам 2022 года.

— Ці рэкамендацыі сёлетняга дакладу адрозніваюцца ад дакладаў Маскоўскага механізму 2020 і 2011 гадоў? Што змянілася?

— Так, рэкамендацыі кожнага з трох дакладаў у рамках Маскоўскага механізма (2011, 2020, 2023 гадоў) унікальныя; яны адлюстроўваюць сістэмныя нявырашаныя праблемы, у гэтым іх пэўнае падабенства, але таксама яны адлюстроўваюць і актуальныя пытанні сучаснасці. Напрыклад, у 2011 годзе актуальным было пытанне аб расследаванні жорсткага абыходжання з кандыдатамі ў прэзідэнты і членамі іх каманд, актывістаў, якія ўтрымліваліся ў СІЗА КДБ, у 2020  правядзенне новых сапраўдных дэмакратычных выбараў, расследаванне катаванняў. У гэтым годзе рэкамендацыі закранаюць у прыватнасці праблемы, звязаныя з заканадаўчым рэгуляваннем у галіне барацьбы з экстрэмізмам, пераследам па палітычных матывах, неабходнасці падтрымкі намаганняў ініцыятыў, мэтай якіх з'яўляецца паведамленне і дакументаванне парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі, у прыватнасці працы Міжнароднай платформы па прыцягненню да адказнасці для Беларусі (IAPB), наладжвання супрацоўніцтва ў нацыянальных ці міжнародных расследаваннях.

ТЭКСТ ДАКЛАДУ ЦАЛКАМ

Share

See more news

Камітэт ААН па ліквідацыі дыскрымінацыі жанчын заклікаў Беларусь прыняць меры па абароне Вікторыі Кульшы
02 September 2025, 9:23 AM
Камітэт ААН па ліквідацыі дыскрымінацыі жанчын заклікаў Беларусь прыняць меры па абароне Вікторыі Кульшы
25 жніўня 2025 года Камітэт ААН па ліквідацыі дыскрымінацыі жанчын (КЛДЖ) зарэгістраваў скаргу на дыскрымінацыю Вікторыі Кульшы, паведамляе Respect-Protect-Fulfill.
Lawtrend: Доступ организаций гражданского общества в Беларуси к финансированию: законодательство и практика его применения
18 August 2025, 1:17 PM
Lawtrend: Доступ организаций гражданского общества в Беларуси к финансированию: законодательство и практика его применения
Презентация подготовлена на основе доклада, представленного Lawtrend в рамках 4-го цикла Универсального периодического обзора.
Эксперты ААН: Беларусь павінна спыніць жорсткае абыходжанне з трыма зняволенымі, асуджанымі па абвінавачваннях у тэрарызме і экстрэмізме
18 August 2025, 12:08 PM
Эксперты ААН: Беларусь павінна спыніць жорсткае абыходжанне з трыма зняволенымі, асуджанымі па абвінавачваннях у тэрарызме і экстрэмізме
У лісце, накіраваным беларускім уладам, эксперты выказалі занепакоенасць у сувязі з паведамленнямі аб жорсткім абыходжанні з трыма зняволенымі – дзвюма жанчынамі і адным мужчынам.
Пытки и дискриминация женщин в Беларуси: «Правовая инициатива» обратилась в CEDAW с требованием начать расследование
18 August 2025, 11:16 AM
Пытки и дискриминация женщин в Беларуси: «Правовая инициатива» обратилась в CEDAW с требованием начать расследование
Беларуская правозащитная организация «Правовая инициатива» направила в Комитет ООН по ликвидации дискриминации в отношении женщин (CEDAW) официальное обращение с требованием начать расследование в соответствии со статьей 8 Факультативного протокола к Конвенции.

Атрымаць падтрымку

Мы б хацелі пачуць, як Беларускі Дом правоў чалавека можа падтрымаць вашу арганізацыю.

Аказаць падтрымку

Дому правоў чалавека імя Барыса Звозскава і яго дзейнасці